عضو هیأت علمی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه رازی از توسعه رقم جدید گیاه روغنی- دارویی چیا در دانشگاه رازی خبر داد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه رازی، دکتر علیرضا زبرجدی به معرفی این گیاه پرداخت و توضیح داد: چیا با نام علمی Salvia hispanica  گیاهی یکساله از خانواده نعناعیان می‌باشد که عموما با نام چیا سید (Chia seed) شناخته می­شود. این گیاه (Salvia hispanica) از مکزیک و گواتمالا منشاء گرفته و به‌صورت وحشی یک گیاه روز کوتاه است. چیا گیاهی علفی است که ارتفاع آن به حدود ۱ متر می‌رسد. چیا در شرایط مساعد قادر به تولید حدود ۵/۲ تا ۳ تن در هکتار دانه می­باشد.  دانه چیا (Chia Seed) به‌دلیل دارابودن موارد ذیل بسیار مورد توجه قرار گرفته است:

محتوای قابل توجه پروتئین (حدود ۲۱%)، فیبر (حدود ۴۰%)، مواد معدنی مهم (نظیر فسفر-کلسیم-روی-آهن و پتاسیم. به‌گونه‌ای که میزان کلسیم آن ۱۱ برابر کلسیم شیر گاو و فسفر آن ۴ برابر فسفر شیر گاو است)، آنتی اکسیدانت‌های مهم (شامل ویتامین E، انواع ویتامین B، کافئیک اسید و گلوکرونیک اسید)، روغن آن حدود ۳۳ تا ۳۵ % است که قسمت قابل توجه آن یعنی بیش از ۶۰ درصد را امگا ۳ تشکیل می‌دهد و دارای نسبت منحصر به‌فرد ۳.۳:۱ امگا ۳ به امگا ۶ است. همچنین دارای خاصیت نگهدارندگی آب می­باشد به‌طوریکه بیش از ۲۷ برابر وزن خود آب نگه می‌دارد.

در ادامه دکتر زبرجدی به بیان خواص بذر چیا اشاره کرد و گفت: از جمله فوائد استفاده از بذر چیا ۱. کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی.۲. کنترل دیابت ۳. ضد سرطان. ۴. کنترل چربی خون. ۵. کاهش وزن. ۶. کمک به استحکام استخوان‌ها و سلامت دندان‌ها. ۷. بالابردن سطح انرژی و متابولیسم بدن. ۸. کمک به هضم غذا (حتی بعنوان پربیوتیک مطرح می‌باشد) و ۹. کمک به ساخت ماهیچه به‌دلیل دارابودن لپتین می‌باشد.

 دکتر زبرجدی خاطرنشان کرد: نکته قابل توجه در مورد بذر این گیاه این است که جهت استفاده نیاز به فرآوری نداشته و مستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه‌بر بذر از برگ‌های آن به‌عنوان دمنوش نیز می­توان استفاده نمود. همچنین از بذر چیا بیش از ۳۰ نوع فرآورده تولید می­شود که دارای مصارف غذای انسان و دام، صنایع آرایشی و ... می­باشد.

 هیچ شواهدی حاکی از اثرات آلرژیک و سمیت در مورد استفاده از چیا گزارش نشده است

  دکتر زبرجدی در رابطه با توجه به این محصول گفت: ارزش دارویی فوق العاده، قیمت بالای آن و عدم کشت و کار (تولید) در کشور از جمله دلایل اصلی توجه به این محصول می­باشد. با توجه به منحصر به‌فرد بودن این گیاه و همچنین نقش آن در سلامت انسان و تامین غذای سالم و نیز ورود به سبد غذایی مردم کشور این تحقیق برای اولین بار در کشور به‌طور مبسوط با استفاده از روش‌های کلاسیک و زیست‌فناوری مورد بررسی قرار گرفت.

دکتر زبرجدی در رابطه با نحوه کشت این نوع گیاه در استان کرمانشاه توضیح داد: برای کشت و تولید این نوع گیاه، از ژنوتیپ­های مختلف گیاه چیا تهیه شده از خارج از کشور به‌عنوان یک ژرم پلاسم بالقوه بهره گرفته شد تا بتوان این گیاه را با شرایط استان کرمانشاه و در نهایت مناطق مختلف کشور سازگار نمود.

 در ادامه دکتر زبرجدی افزود: از سال ۱۳۹۶ کارهای اولیه روی این گیاه غیربومی آغاز گردید و در سال ۱۳۹۷ یک واحد فناور در مرکز رشد دانشگاه رازی به‌همین منظور ثبت گردید. پیشرفت‌های حاصله طی مدت ۴ سال کار تحقیقاتی روی جنبه‌های مختلف این گیاه رضایت بخش بوده و در ادامه طرح مبسوط نیز در بهار ۱۴۰۰ تقدیم دانشگاه گردید.

 وی در پاسخ به اینکه تولید این گیاه چه ارتباطی با دانشگاه رازی و شهر کرمانشاه دارد؟ گفت: دانشگاه رازی به‌عنوان مکان اولیه اجرای تحقیق و فراهم نمودن زمینه اجرای طرح مورد توجه است و به‌زودی برای اولین بار به‌طور موفقیت‌آمیزی در شهر کرمانشاه این گیاه مورد معرفی قرار خواهد گرفت.

  دکتر زبرجدی در خصوص ارتباط طرح با مساله مهم دانش بنیانی گفت: همانطور که اشاره شد به‌منظور معرفی رقم یا ارقام مناسب از روش‌های مختلف بیوتکنولوژی استفاده می‌شود که جنبه دانش بنیانی داشته و محصول حاصله به‌عنوان یک محصول دانش ‌نیان معرفی خواهد شد و زمینه ساز تولید ثروت خواهد بود.

 همچنین در خصوص خروجی طرح برای مجموعه‌های بیرونی و سایر دستگاه‌های اجرایی گفت: در حال حاضر نیاز کشور به این محصول از طریق واردات توسط شرکت‌های غذایی و دارویی تامین می­شود که مستلزم خروج ارز از کشور می­باشد. لذا تولید این محصول در کشور ضمن تامین نیاز داخل، مانع از خروج ارز از کشور شده و در صورت ترویج صحیح این گیاه به کشاورزان، می‌تواند در برنامه تناوب کشت قرار گرفته تا ضمن کمک به حفظ منابع کشاورزی، ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی، باعث ارزش افزوده بیشتر در این بخش گردد.